فهرست مطالب
اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون یکی از معیارهای حیاتی سلامتی است که می‌تواند در تشخیص مشکلات حاد و مزمن، مانند بیماری‌های ریه و قلب، به شما کمک کند. در این راهنما، مراحل دقیق اندازه‌گیری اکسیژن خون و نکات مهم مرتبط با آن بیان شده‌اند.
چه افرادی نیاز به سنجش اکسیژن خون خودشون دارن؟
سؤال اینجاست که چه افرادی باید به اندازه‌گیری اکسیژن خون خود توجه کنند؟ در ادامه به برخی از مواردی که نیاز به انجام این تست را دارند، پرداخته خواهد شد.
۱. بیماران با مشکلات تنفسی:
افرادی که دارای مشکلات تنفسی مثل آسم، مزمناً مشکل تنفسی و مشکلات قلبی یا دیگر مشکلات مشابه هستند، باید به طور منظم اکسیژن خون خود را اندازه‌گیری کنند. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت تنفسی بیماران را پیگیری و بهبود آنها را نظارت کنند.
۲. بیماران دیابتی:
افراد دیابتی ممکن است با مشکلات در عرضه اکسیژن به بافت‌های بدن مواجه شوند. اندازه‌گیری اکسیژن خون در این افراد می‌تواند نشان دهنده وضعیت عروق و عصب‌هایی باشد که تحت تأثیر دیابت قرار دارند.
۳. افراد مبتلا به COVID-19:
بیماران مبتلا به COVID-19 ممکن است دچار کاهش سطح اکسیژن خون شوند که معمولاً با علائمی مانند ضعف، تنگی نفس و سرفه همراه است. اندازه‌گیری اکسیژن خون در این افراد می‌تواند در تشخیص زودرسی و مدیریت بیماری مفید باشد.
۴. افراد مسن:
با پیشرفت سن، توانایی بدن در جذب و توزیع اکسیژن به بافت‌های مختلف کاهش می‌یابد. بنابراین، افراد مسن باید به طور دوره‌ای اکسیژن خون خود را بررسی کنند تا از وضعیت سلامتی خود آگاه باشند.
۵. ورزشکاران و فعالان بدنی:
ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های بدنی شدیدی انجام می‌دهند، ممکن است به اندازه‌گیری اکسیژن خون نیاز داشته باشند. این تست می‌تواند در مشخص کردن سطح استقامت و تأثیر تمرین بر سیستم تنفسی کمک کند.
انواع اکسیژن سنج خون
۱- پالس اکسیمتر انگشتی
متداول ترین نوع پالس اکسیمتر، پالس اکسیمتر انگشتیه. کوچک و سریع بودن از خصوصیات این نوع پالس اکسیمتره!
۲- پالس اکسیمتر قابل حمل
پالس اکسیمتر قابل حمل نیز مانند نوع انگشتی آن، سبک و با قابلیت جابه جایی و حمل آسان است با این تفاوت که از دقت بالاتری برخوردار است.این نوع اکسیژن سنج قیمت بالاتری نیز دارد و برای استفاده بیماران قلبی یا تنفسی توصیه می‌شود که به صورت دائمی نیاز به همراه داشتن این دستگاه را دارند و باید مداوم اکسیژن خون خود را پایش کنند.
۳- پالس اکسیمتر رومیزی – بیمارستانی
این نوع پالس اکسیمتر که به صورت رومیزی و ثابت قرار میگیرد، معمولاً بر بالین بیماران بستری در اتاق احیا یا بخش‌ها دیگر بیمارستان ها استفاده می‌شود.
آموزش اندازه گیری اکسیژن با پالس اکسیرمتر
قدم 1: آماده‌سازی دستگاه
دستگاه پالس اکسیمتر را از جعبه خارج کنید و اطمینان حاصل کنید که باتری دستگاه شارژ شده یا تازه ترین باتری در آن قرار دارد. در صورتی که باتری تخلیه شده باشد، آن را شارژ کنید یا تعویض نمایید.
قدم 2: آماده‌سازی انگشتان
قبل از شروع اندازه‌گیری، اطمینان حاصل کنید که انگشتی که می‌خواهید دستگاه را روی آن قرار دهید تمیز و خشک باشد. همچنین، حلقه‌ها یا ساعت‌هایی که بر روی انگشت قرار دارند را بردارید، زیرا ممکن است تاثیر منفی بر روی دقت اندازه‌گیری داشته باشند.
قدم 3: قرارگیری دستگاه
دستگاه پالس اکسیمتر را در دست بگیرید و صفحه نمایش آن را به سمت شما بچرخانید. سپس دستگاه را روی انگشت انتخابی خود (معمولاً ششمین انگشت) قرار دهید.
قدم 4: روشن کردن دستگاه
بعد از قرار دادن دستگاه روی انگشت، دستگاه را روشن کنید. این کار معمولاً با فشار دادن یک دکمه انجام می‌شود. صفحه نمایش دستگاه روشن شده و شما ممکن است نمادهایی مانند “SPO2” یا “O2” را ببینید که به اکسیژن خون اشاره دارند.
قدم 5: صبر کنید تا اندازه‌گیری انجام شود
حالا دستگاه پالس اکسیمتر در حال اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون شما است. این عملیه معمولاً تنها چند ثانیه طول می‌کشد. شما ممکن است نمادهایی مانند “SpO2” و یک عدد درصدی را بر روی صفحه نمایش مشاهده کنید که نشان‌دهنده میزان اکسیژن در خون شما است.
قدم 6: خواندن نتیجه
اکسیژن خون شما به صورت درصدی نمایش داده می‌شود. مقدار نرمال اکسیژن خون در اغلب افراد باید بین 95% تا 100% باشد. اگر مقدار اکسیژن شما زیر 90% باشد، با پزشک خود مشورت کنید.
اندازه گیری اکسیژن خون در کودکان
اندازه گیری سطح اکسیژن خون در کودکان نیز به طریقه‌ای مشابه با انجام این فرآیند در بزرگترها انجام می‌شود. با این حال، تفاوت‌ها و نکته‌های خاصی نیز وجود دارد که باید مد نظر گرفته شوند. اولین نکته این است که انتخاب مناسبی برای انگشت کودک بسیار مهم است. انگشتان کودکان معمولاً کوچکتر از بزرگترهاست، بنابراین دستگاه پالس اکسیمتر باید به اندازه‌ای کوچک و مناسب برای انگشت کودک طراحی شده باشد تا به درستی نشانگر را بر روی انگشت کودک قرار دهد.
همچنین، در مواردی که کودکان بسیار کوچک هستند و نمی‌توان به راحتی از دستگاه برای اندازه‌گیری اکسیژن خون استفاده کرد، داکترها و پرستاران ممکن است از دستگاه‌هایی به نام “پالس‌اکسیمترهای ترانسکرانیال” استفاده کنند که به شکل چسبانده شده بر روی پوست سر کودک قرار می‌گیرند و اکسیژن خون مغز را اندازه می‌گیرند.
به طور کلی، برای انجام اندازه‌گیری اکسیژن خون در کودکان، حساسیت به انتخاب دستگاه مناسب و رعایت نکات ایمنی و کودک‌پسند بسیار مهم است تا نتایج دقیق و معتبری بدست آید و از سلامت کودکان حفاظت شود.
دلایل خطای نتیجه اندازه گیری
خطاها در اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون، ممکن است به عوامل مختلفی برگردانده شوند که باید در نظر گرفته شوند. برخی از دلایل معمول خطای اندازه‌گیری اکسیژن خون عبارتند از:
1. تداخل با نور: نورهای محیطی شدید می‌توانند به دستگاه پالس اکسیمتر برسند و اندازه‌گیری دقیق را تحت تأثیر قرار دهند. از این رو، در مکان‌هایی با نور زیاد یا در مواقعی که دستگاه نمی‌تواند نور محیط را فیلتر کند، اشتباهات ممکن است به وجود آید.
2. حرکت نادرست: حرکت نادرست انگشتان یا تغییرات در وضعیت بدن می‌تواند اندازه‌گیری را تحت تأثیر قرار دهد. برای اندازه‌گیری دقیق، انگشت باید ثابت نگه داشته شود.
3. سیگنال ضعیف از انگشت: در برخی موارد، انگشت‌ها ممکن است سیگنال ضعیفی از اکسیژن خون به دستگاه ارسال کنند، مانع از اندازه‌گیری صحیح شوند. این موضوع معمولاً در شرایطی مانند سرماخوردگی یا فشار خون پایین رخ می‌دهد.
4. مشکلات در دستگاه: دستگاه پالس اکسیمتر خراب یا ناصحیح تنظیم شده باشد، ممکن است نتایج نادرستی نشان دهد. برای اطمینان از دقت دستگاه، بهتر است از دستگاه‌های معتبر و معتبر استفاده کنید و آنها را به طور منظم کالیبره کنید.
5. عوامل فیزیولوژیک: برخی عوامل فیزیولوژیک مانند اختلالات در ترکیب هموگلوبین (مثل کم‌خونی) می‌توانند به دقت اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون تأثیر بگذارند.
برای اطمینان از اندازه‌گیری دقیق و صحیح، مهم است که شرایط محیطی مناسبی فراهم کنید، از دستگاه‌های با کیفیت و کالیبره شده استفاده کنید، و همچنین به نکات فیزیولوژیک و نحوه استفاده درست از دستگاه توجه داشته باشید. در صورتی که نتیجه اندازه‌گیری نرمال نمی‌باشد یا شما شک دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
چند نکته مهم که باید قبل از اندازه گیری اکسیژن خون بدانید!
قبل از انجام اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون یا همان SpO2 با دستگاه پالس اکسیمتر، باید به چند نکته مهم توجه کنید:
1. تمیزی انگشتان: اطمینان حاصل شوید که انگشتی که می‌خواهید دستگاه را روی آن قرار دهید تمیز و خشک باشد. همچنین، از حلقه‌ها و ساعت‌هایی که بر روی انگشت دارید استفاده نکنید، زیرا ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
2. آمادگی دستگاه: دستگاه پالس اکسیمتر را از جعبه خارج کرده و مطمئن شوید که باتری آن شارژ شده یا تعویض شده باشد. اگر باتری ضعیف باشد، ابتدا آن را شارژ کنید.
3. داشتن آرامش: قبل از اندازه‌گیری، باید در حالتی کاملاً آرامش باشید. تنفس خود را تنظیم کرده و تا چند دقیقه به آرامی نشسته باشید تا نتایج دقیق‌تری به دست آید.
4. قرار دادن دستگاه بر روی انگشت: دستگاه را به دقت روی انگشت انتخابی قرار دهید. معمولاً انگشت ششمین یعنی انگشت شست مناسب‌ترین انگشت برای اندازه‌گیری است.
5. عدم حرکت زیاد: حین اندازه‌گیری، انگشت خود را به آرامی نگه دارید و حرکات نادرست یا نیمه‌تمام نکنید. اینکه دستگاه به درستی روی انگشت قرار گرفته باشد و بدون تکان داده شود، برای دقت نتایج بسیار مهم است.
6. خواندن نتیجه: پس از اندازه‌گیری، نتیجه سطح اکسیژن خون را بخوانید. معمولاً نمادهایی مانند “SpO2” و یک عدد درصدی را بر روی صفحه نمایش مشاهده خواهید کرد. این عدد نشان دهنده میزان اکسیژن در خون شما است.
7. تعبیر نتیجه: برای تعبیر نتیجه، باید به معدل نرمال اکسیژن خون در افراد توجه کنید. معمولاً سطح اکسیژن خون نرمال باید بین 95% تا 100% باشد. اگر مقدار شما زیر 90% باشد، با پزشک خود مشورت کنید.
8. به مشکلات احتمالی توجه کنید: در صورتی که نتیجه اندازه‌گیری غیرعادی باشد و شما دچار مشکلات تنفسی یا سایر علائم ناراحتی باشید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
توجه به این نکات به شما کمک خواهد کرد تا نتایج دقیق‌تری از اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون خود بگیرید و در صورت نیاز به مشورت پزشکی بروید.
